Etymologia słowa "Słowianin" pochodzi od wyrazu"słowo". Słowianin = "ten kto mówi słowami" W odróżnieniu od obcego, cudzoziemca - "niemiec" - ten który jest niemy. Kiedyś niemcami nazywano każdego nie rozumiejącego słowiańskiej mowy.
No ale kiedyś nie było duchownych, a oni żarli, rzygali i znowu żarli. Ale OK, tłumaczę to sobie nadwyżkami żarcia, brakiem lodówek i libacjami (miody pitne, piwo).
Problem w tym, że w tamtej okolicy nikt nikogo nie wypędzał na dłużej. Patrz na DNA ludów zamieszkałych tam 2000 lat temu do teraz.
Ta hipoteza jest ładna, ale mało prawdopodobna.
[link]
Prawdopodobna tak samo jak inne. Mnie podoba się też ta z bagnami lub jakimś konkretnym obiektem wodnym.
To równie dobrze możemy nie akceptować wszystkich źródeł historycznych.
No właśnie mamy zagadkę. Niby Lao Zi taki libertarianin, a tu takie kwiatki. Z rozwiązaniem przychodzi Roderick T. Long i jego "Austro-libertarian themes in early confucianism". Tak po krótce postaram się to streścić.
Murray Rothbard i David Boaz usilnie promowali tezę, że pierwszymi libertarianami byli taoiści. Long przyznaje, że prawdą jest, iż taoiści dostrzegali efektywność spontanicznego porządku i zło przymusu oraz kontroli rządowej. Ale jednocześnie ich niechęć do etatyzmu wiązała się z niechęcią do rozumu, kultury, handlu i cywilizacji. Laotsy (Laozi) nie chciał by ludzie podróżowali, nie chciał by używali narzędzi, które mogą zaoszczędzić im pracy. Taoiści chwalili czasy bez władców i urzędników, ale chwali jednocześnie czasy bez dróg, mostów, własności gruntów, obwarowanych miast. To miało zapewnić beztroskie życie. Życie analfabetów bez edukacji, bez ciekawości, chęci podniesienia poziomu egzystencji, bez handlu i podróży. Long stwierdza, że to było w jakimś sensie anarchistyczne, ale bliżej temu było do prymitywistycznych wizji Russeau, niż do anarchokapitalizmu. Inaczej sprawa wyglądała z wczesnymi konfucjanistami. I tu trzeba zaznaczyć wyraźnie, że chodzi o wczesnych konfucjanistów, bo później stali się oni uprzywilejowaną klasą biurokratyczną, nieprzychylną mobilności społecznej, innowacjom, handlowi itd. Ci wcześni konfucjaniści nie byli tak antypaństwowi jak taoiści, ale byli pod innymi względami bardziej libertariańscy. Na szczególną uwagę zasługują tacy myśliciele jak Mengzi (Meng-tzu), Xunzi (Hsun-tzui Sima Qian (Sy-ma Ch'ien ). Sima Qian zauważył, że podatki zniechęcają do handlu, dzięki czemu towary stają się i bardziej kosztowne i trudniej osiągalne i związku z tym popierał swobodny przepływ towarów i pieniędzy. Co prawda nie wszyscy wcześni konfucjaniści byli pro-handlowi, ale te tendencje brały górę nad tymi anty-handlowymi, dostrzegano już wtedy wzajemne korzyści z handlu w tym tego zagranicznego. Konfucjoniści podobnie jak Adam Smith uważali, że o bogactwie narodu świadczy zamożność ludności, a nie zamożność państwa i jego aparatu. Stąd zalecali maksymalną stawkę podatku na około 10%, a w tamtych czasach stawka ta nie schodziła poniżej 20%, a czasami wynosiła zdecydowanie więcej. Sima Qian miał kirznerowskie, a wręcz prawie randowskie spojrzenie na przedsiębiorczość. Chwalił tych bogaczy co dorobili się w uczciwy sposób bez pomocy państwa. Xunzi wyrażał entuzjazm dla gospodarności, przezorności, zalecając oszczędzanie i wstrzymanie się od konsumpcji co miało doprowadzić w przyszłości do bogactwa. Konfucjaniści dostrzegali również znaczenie podziału pracy.
Mengzi w swych rozważaniach zaszedł tak daleko, że prawie wystarczyłoby to do marginalistyczno-subiektywistycznego rozwiązania paradoksu diamentu i wody. Mengzi również zdawał sobie sprawę z niebezpieczeństwa rządowej ingerencji w ceny rynkowe. Podobnie Sima Qian rozumiał funkcjonowanie systemu cen, a nawet uchwycił związek między inflacją a ekspansją podaży pieniądza. Konfucjaniści opowiadali się przeciwko rządowemu narzucaniu standardów, a ich argumentacja była podobna do hayekowskiej koncepcji niemożliwości centralnego planowania ze względu na rozproszoność wiedzy. Co więcej oni nie tylko zauważali poszczególne zasady ekonomiczne, ale udało im się wejść na bardziej ogólny poziom i potrafili argumentować niczym Menger i Mises, gdy ci krytykowali ekonomiczny historycyzm zbliżając się do prakseologicznej metody ekonomii austriackiej. Ale co najważniejsze oni nie tylko dostrzegali korzystne skutki społeczne leseferyzmu, ale wolność była dla nich wartością z etycznego punktu widzenia.
Konfucjoniści piętnowali też nadużycia władzy, Mengzi np. potępiał zajęcia majątku prywatnego do użytku rządowego, potępiali imperialistyczny ekspansjonizm, zalecając władcom sprzyjanie pokojowi i handlowi, tak jak to zalecał filozof Xunzi.
Swoje wolnorynkowe poglądy chcieli też w jakiś sposób zastosować do rozwiązywania politycznych problemów. Mengzi uważał, że tak jak złego pracownika się zwalnia, tak też zwolnić powinno się rządzącego, który źle świadczy swoje usługi. Zwracał uwagę, że władcy muszą konkurować o klientów z władcami innych rywalizujących ze sobą państw, bo ludzie głosują nogami. Jeśli utrudni im się przemieszczanie, będą prosić innych władców o podbój lub sami obalą czy zamordują złego władcę.
Roderick Long zwraca uwagę, że w tamtych czasach istnieli w Chinach rycerze, którzy za pieniądze dokonywli wendety wbrew władzom. Long narzeka, że prawie wszyscy konfucjaniści krzywo na nich patrzyli oprócz chlubnego wyjątku jaki stanowił Sima Qian.
Wiele z wolnorynkowych poglądów konfucjonistów zostało niesłusznie zdaniem Longa przypisanych taoistom. A taka pozytywna cecha taoistów jak wiara w spontaniczny ład zdaniem Longa została przejęta i tak od konfucjanistów. Long wytyka Rothbardowi, że ten słusznie chwaląc Sima Qian niesłusznie zakwalifikował go do taoistów.
Konfucjanizm, jak i chińska filozofia bardziej ogólnie, pojawiły się w okresie dłuższego rozdrobnienia politycznego w wyniku upadku dynastii Zhou (Chou). Podobnie jak w renesansowej Italii, z decentralizacją polityczną przyszła krwawa wojna z jednej strony, a z drugiej rozkwit gospodarczy i kulturalny. W podzielonym imperium na niezależne państwa, uczeni konkurowali o szansę, aby służyć jako doradcy polityczni powstających nowych systemów i to z tej sytuacji wyłoniła się chińska filozofia. Erę tą nazywa się czasem okresem "stu szkół". Takimi szkołami były między innymi konfucjanizm i taoizm, a konfucjaniści i taoiści uzyskali wtedy wpływy.
Wcześnym konfucjonistom udało się doświadczyć przemian proponowanych przez nich.
Cesarz Gaozu (Kao Tsu) założyciel dynastii Han, którego Sim nazywał "wielkim mędrcem", obiecał kodeks praw składających wyłącznie się z trzech artykułów: zabójca musi ponieść śmierć; ten kto kradnie lub rani innych musi zostać ukarany stosownie do ciężkości przestępstwa; reszta praw zostaje zniesiona. Co prawda nowe prawa szybko zaczęły się pojawiać, ale wczesne lata panowania dynastii Han były okresem względnej liberalizacji.
Cesarz Wen, jeden z pierwszych następców Gaozu, zniósł praktyki zbiorowego karania całej rodziny przestępcy, zniósł kary w postaci okaleczenia i zniósł podatki w rolnictwie. Zniósł cenzurę, a argumentacja towarzysząca temu (władca nie dowie się o popełnianych błędach, gdy będzie funkcjonować cezura) jest jedną z najwcześniejszych przemawiających za wolnością słowa.
To wszystko jednak powoli ulegało zmianie. Przekonał się w przykry sposób o tym ten pralibertarianin Sima Qian. Gdy powiedział cesarzowi Wu to co ten nie chiał słyszeć, został z rozkazu cesarza wykastrowany. Jako ciekawostka, mógł dalej mu doradzać i zapoczątkowało to tradycję, że kolejni następcy Sima też byli eunuchami.