Prawa ofiary agresji w doktrynie libertariańskiej

[Rattlesnake]

Zakładam ten wątek po to, żeby zamieścić w nim wyłącznie informacje o tym, co o prawach ofiary agresji opublikowane zostało w doktrynie libertariańskiej. Proszę o nieumieszczanie tutaj własnych ocen, pomysłów i nowatorskich koncepcji.

Na początek Linda i Morris Tannehillowie, autorzy anarchokapitalistycznej książki "Rynek i wolność" (I wydanie amerykańskie z 1970 roku):

W trakcie ściągania należności od agresora ofiara (lub jej pełnomocnicy) nie może w sposób lekkomyślny i bezwzględny niszczyć wartości należących do agresora lub odebrać mu więcej niż wynosi wartość zniszczonych dóbr (lub ekwiwalentu dóbr) powiększona o koszty spowodowane agresją. Jeśli poszkodowany dopuści się takich działań, to sam zaciągnie dług u agresora (oczywiście z wyjątkiem przypadku, kiedy agresor spowodował, że zniszczenia były nieuchronne - na przykład odmówił oddania własności ofiary bez walki).

Tannehillowie obszernie i kazuistycznie omawiają w dalszej kolejności działanie bezpaństwowego systemu radzenia sobie z przemocą. Wrzucę jeszcza później parę ciekawych urywków.

Jak ktoś ma coś odnośnie tej kwestii od innych teoretyków to dodawać.

 

[tosiabunio]

Rothbard, w Ethics of Liberty:

Rozdział 12. SELF-DEFENSE

Furthermore, if every man has the right to defend his person and property against attack, then he must also have the right to hire or accept the aid of other people to do such defending: he may employ or accept defenders just as he may employ or accept the volunteer services of gardeners on his lawn.

How extensive is a man’s right of self-defense of person and property? The basic answer must be: up to the point at which he begins to infringe on the property rights of someone else. For, in that case, his “defense” would in itself constitute a criminal invasion of the just property of some other man, which the latter could properly defend himself against.

Secondly, we may ask: must we go along with those libertarians who claim that a storekeeper has the right to kill a lad as punishment for snatching a piece of his bubble gum? What we might call the “maximalist” position goes as follows: by stealing the bubble gum, the urchin puts himself outside the law. He demonstrates by his action that he does not hold or respect the correct theory of property rights. Therefore, he loses all of his rights, and the storekeeper is within his rights to kill the lad in retaliation.

I propose that this position suffers from a grotesque lack of proportion. By concentrating on the storekeeper’s right to his bubble gum, it totally ignores another highly precious property-right: every man’s—including the urchin’s—right of self-ownership. On what basis must we hold that a minuscule invasion of another’s property lays one forfeit to the total loss of one’s own? I propose another fundamental rule regarding crime: the criminal, or invader, loses his own right to the extent that he has deprived another man of his. If a man deprives another man of some of his self-ownership or its extension in physical property, to that extent does he lose his own rights. From this principle immediately derives the proportionality theory of punishment-best summed up in the old adage: “let the punishment fit the crime.”

We conclude that the shop keeper’s shooting of the erring lad went beyond this proportionate loss of rights, to wounding or killing the criminal; this going beyond is in itself an invasion of the property right in his own person of the bubble gum thief. In fact, the storekeeper has become a far greater criminal than the thief, for he has killed or wounded his victim—a far graver invasion of another’s rights than the original shoplifting.

Rozdział 13. PUNISHMENT AND PROPORTIONALITY

Usually, libertarians have been content to assert or develop the axiom that no one may aggress against the person or property of another; what sanctions may be taken against such an invader has been scarcely treated at all. We have advanced the view that the criminal loses his rights to the extent that he deprives another of his rights: the theory of “proportionality.” We must now elaborate further on what such a theory of proportional punishment may imply.

In the first place, it should be clear that the proportionate principle is a maximum, rather than a mandatory, punishment for the criminal.

 

[tosiabunio]

Kinsella - Punishment and Proportionality: The Estoppel Approach

Just because aggressors can legitimately be punished does not necessarily mean that all concerns about proportionality may be dropped. At first blush, if we focus only on the initiation of force itself, it would seem that a victim could make a prima facie case that, since the aggressor initiated force — no matter how trivial — the victim is entitled to use force against the aggressor, even including execution of the aggressor. Suppose A uninvitedly slaps B lightly on the cheek for a rude remark. Is B entitled to execute A in return? A, it is true, has initiated force, so how can he complain if force is to be used against him? But A is not estopped from objecting to being killed. A may perfectly consistently object to being killed, since he may maintain that it is wrong to kill. This in itself is not inconsistent with A’s implicit view that it is legitimate to lightly slap others. By sanctioning slapping, A does not necessarily claim that killing is proper, because usually (and in this example) there is nothing about slapping that rises to the level of killing.

It is proper to focus on the consequences of aggression in determining to what extent an aggressor is estopped, because the very reason people object to aggression, or wish to punish aggressors for it, is just because it has certain consequences. Aggressive action, by physically interfering with the victim’s person, is undesirable because, among other reasons, it can cause pain, or injury, or can interfere with the pursuit of goals in life, or because it simply creates a risky, dangerous situation in which pain or injury or violence is more likely to result. Aggression interferes with one’s physical control over one’s life, i.e. over one’s own body and external property.

Killing someone brings about the most undesirable level of these consequences. Merely slapping someone, by contrast, does not, in normal circumstances. A slap has relatively insignificant consequences in all these respects, and thus A does not necessarily claim that aggressive killing is proper just because he slaps B. The universalization requirement does not prevent him from reasonably narrowing his implicit claim from the more severe “aggression is not wrong” to the less severe “minor aggression, such as slapping someone, is not wrong.” Thus B would be justified in slapping A back, but not in murdering A . I do not mean that B is justified o n l y in slapping A and no more, but certainly B is justified at least in slapping A, and is not justified in killing him.

In general, while the universalization principle prevents arbitrary particularization of claims — e.g., adding “for me only’s” — it does not rule out an objective, reasonable statement of the implicit claims of the aggressor, tailored to the actual nature of the aggression and its necessary consequences and implications. For example, while it is true that A has slapped B, he has not attempted to take a person’s life; thus he has never necessarily claimed that “murder is not wrong,” so he is not estopped from asserting that murder is wrong. Since a mere slapper is not estopped from complaining about his imminent execution, he can consistently object to being executed, which implies that B would become a murderer if he were to kill A.
In this way we can see a requirement of proportionality — or, more properly, of reciprocity, along the lines of the lex talionis, the law of retaliation, of eye-for-an-eye accompanies any legitimate punishment of an aggressor. “As the injury inflicted, so must be the injury suffered.”

There are thus limitations to the amount of punishment the victim may administer to the aggressor, related to the extent of the aggression committed by the aggressor, because it is the nature of the particular act of aggression that determines the extent of the estoppel working against the aggressor. The more serious the aggression and the consequences that flow from it, the more the aggressor is estopped from objecting to, and consequently the greater the level of punishment that may legitimately be applied.

 

[tosiabunio]

Wendy McElroy - Libertarian Just War Theory

Libertarian theory frowns upon shooting an 'aggressor' who dings your car accidentally, or even on purpose. The level of force used in self defense must be appropriate to the force used by the aggressor, and the goal of the responsive force should be either be protection or restitution.

Nie wiem, czyt to dostatecznie doktrynalne jest, ale zawsze.

 

[Rattlesnake]

To warto streścić po polsku, gdyby ktoś miał jakieś wątpliwości.

Na przykładzie kradzieży gumy do żucia przez chłopca w sklepie Rothbard odnosi się do stanowiska, zgodnie z którym chłopiec "pozbawia się" w ten sposób wszelkich praw i stawia "poza systemem". Rothbard odrzuca takie stanowisko ze względu na groteskowy brak proporcji. Poprzez skoncentrowanie się na prawach właściciela sklepu, libertarianie, którzy popierają takie stanowisko, przestają zauważać prawo chłopca do samoposiadania, które w przypadku rażąco nieproporcjonalnego odwetu zostaje naruszone. Stanowisko swoje streszcza Rothbard jednym zdaniem: "pozwólmy karze być odpowiednią dla przestępstwa".

---

Dwa spostrzeżenia:

1 - Rothbard i pozostali wymienieni odnoszą się do określonego stanowiska, które prezentowane jest prawdopodobnie przez niektórych libertarian. Być może stanowisko uzasadniające nieograniczony odwet jest obecne w doktrynie, więc prośba do HP o przytoczenie ewentualnych cytatów z publikacji.

2 - z wymienionych wyżej publikacji da się z grubsza wypreparować pewien schemat postępowania w momencie zaistnienia agresji:

a) bezpośrednie odparcie agresji tj. użycie wszelkich środków zmierzających do odparcia, które niekoniecznie muszą być proporcjonalne, byleby nie wykraczały poza cel tj. odparcie agresji

b) po ustaniu aktu agresji - roszczenie o pokrycie wszelkich szkód, które wynikły z agresji wraz z kosztami ich dochodzenia; przy czym roszczenie przysługuje wszystkim poszkodowanym (a więc nie tylko bezpośredniej ofierze ale i np. pracodawcy, który poniósł straty z powodu nieobecności pracownika w pracy itp.).

Dochodzenie roszczenia odbywa się w pierwszej kolejności na drodze ustaleń między stronami, w dalszej - na drodze arbitrażu (tryb i zasady arbitrażu opisywane są szczegółowo, wraz z odpowiedziami na najczęściej stawiane zarzuty).

 

[Mad.lock]

Potem (rozdział 13. w TEoL) Rothbard pisze, że agresor powinien oddać więcej niż dwukrotność sumy. Nie wiadomo dokładnie ile, ale to nie jest powód by nie pracować nad racjonalnym systemem kar, również libertariańskim.

 

[tosiabunio]

Gdzie tak pisze? Ja wszędzie widzę dwukrotność dokładnie. Maksymalnie. "Dwa zęby za jeden."

 

[FatBantha]

Na przykładzie kradzieży gumy do żucia przez chłopca w sklepie Rothbard odnosi się do stanowiska, zgodnie z którym chłopiec "pozbawia się" w ten sposób wszelkich praw i stawia "poza systemem". Rothbard odrzuca takie stanowisko ze względu na groteskowy brak proporcji.

Czyli, jakby to powiedział smootny - Rothbardowi proporcjonalizm bierze się z dupy.

Na podstawie swojego subiektywnego odczucia co jest adekwatne, a co już nie, zaśmieca doktrynę, dyktując jakiś sposób postępowania, ale nie wywodząc go z żadnych wcześniejszych założeń.

Podobnie z tym, co przytoczył Madlok: a dlaczego nie półtorakrotność, albo dwuipółkrotność, a akurat dwukrotność? "A, bo nie wiedziałem jaką wartość liczbową se tam wstawić, to podałem się za ankietera Familiady i najwięcej osób odpowiedziało, że dwukrotność się należy..."

Niby taki wolnorynkowy, a wolnego rynku prawa i kar to nie chce.

Być może stanowisko uzasadniające nieograniczony odwet jest obecne w doktrynie, więc prośba do HP o przytoczenie ewentualnych cytatów z publikacji.

A w ogóle są takie? Ktoś się odważył opublikować "herezje" o strzelaniu do młodocianych złodziei, narażając się na ostracyzm w demokratycznym państwie wszelakiej dobroci i pobłażliwości dla błądzących?

Rothbard żadnego przypisu tam nie zamieścił, z kim polemizował?

Odnośnie do HaPian, to nie liczyłbym na odpowiedź, bo ta grupa rekrutuje się z czytelników pozycji klasycznych, tyle że później popada w "herezje", gdy nie godzi się z danymi, "rozmiękczającymi" i słabo zakorzenionymi wynalazkami, które podważa. Chociaż może nie doceniam oczytania kolegów...

Chyba tylko jeden J. Sierpiński mógłby coś o tym powiedzieć - jak trwoga, to do Proroka.

 

[Rattlesnake]

FatBantha, rozumiem, że uważasz, że Rothabrdowi (i innym, o których raczyłeś zapomnieć) doktryna bierze się z dupy a Tobie z głowy (a nie odwrotnie) ale prośba na wstępie była dość wyraźna, więc albo przytocz coś z doktryny HP (jeśli taka istnieje) albo skończ offtop.

 

[Alu]

Drobna uwaga:
Nie wiem jak jest sens zakładać wątek na FORUM DYSKUSYJNYM, w którym w ogóle nie można się odezwać, bo ma być tylko czysta nieskalana doktryna Rothbarda i spółki i żadnych komentarzy. Tu naprawdę ciężko się powstrzymywać przed wyrażeniem swojego zdania. Może wrzucajcie to na wiki albo dodawajcie "koszerne treści" do pierwszego posta. Czy naprawdę trzeba zakładać wątek "komentarze do wątku...."? :/

 

[Rattlesnake]

Spoko, nie jest tak, że chcę kasować wszystkie posty inne niż cytaty Można dyskutować i komentować doktrynę, jest to nawet wskazane. Można starać się ekstrapolować, wyłapywać sprzeczności, które są oczywiste lub przytaczać teoretyków libertarianizmu, których opinie są inne. Potraktujcie to jak wątek o historii, jedyne zalecenie jest takie, żeby nie prezentować historii alternatywnej.

Czemu nie poszukacie jakichś opinii "HP", z którymi polemizował Rothbard? Skoro miały jakieś znaczenie, to gdzieś przecież muszą być. Wiem, ze to trudniejsze niż myślotok ideotwórczy bezpośrednio spod czaszki, ale może warto spróbować?

No i marginesem: Rothbard i spółka są jakby twórcami libertarianizmu, więc może doktryna ulepiona z paru postów na forum przez paru anonimowych userów to nie jest libertarianizm? A może są jednak jacyś autorzy poza Rothbardem i spółką?

 

[Rattlesnake]

Kolejny z Rothbard i S-ka: Stefan Blankertz, teoretyk anarchokapitalizmu, w artykule "Sądy, sędziowie i prawo w wolnym mieście" opisuje sytuację kradzieży samochodu.

Złodziej został wykryty i zidentyfikowany, samochód wrócił nieuszkodzony, sędzina (prywatna) orzekła odszkodowanie w wysokości wszystkich kosztów jakie poniósł okradziony i własnego honorarium.

Blankertz stawia następujące pytanie:

(...) dlaczego w ogóle zwracać się do sędziego? Mógłbyś przecież natychmiast wysłać swoją agencję bezpieczeństwa w celu ściągnięcia pieniędzy.

i odpowiada:

Oczywiście możesz to zrobić. W wolnym mieście nikt nie żąda od ciebie, byś zwrócił się do sędziego. Ale wtedy Karol [złodziej] miałby słuszną sprawę przeciwko tobie. To on zwróciłby się do sędziny Róży Wilder. Orzekłaby ona, że żądałeś zbyt dużo i skazałaby cię na zwrot nadwyżki oraz zapłacenie kosztów procesu.

---

Następny "zaśmiecający ideę", Christian Michel, Czy przestępców powinno się karać?

W naszym judeochrześcijańskim społeczeństwie fundamentalną zasadą sprawiedliwości jest biblijne nauczanie: „oko za oko, ząb za ząb”. Hebrajczycy widzieli w tym tożsamość przestępstwa i kary - „oko za oko” - wielki postęp. Znaczyło to, że przynajmniej jest jakieś prawo ograniczające arbitralność władców; nie mogli oni już dłużej odciąć ręki komuś, kto ukradł pióro.

i dalej:

Proces sądowy oparty na zadośćuczynieniu jest prosty, przynajmniej w teorii. Jedyną kwestią jest tu oddanie ofierze tego, co jest prawowicie jej - jej własności lub czegoś o równoważnej wartości, a nadto wynagrodzenie straty czasu, kosztów odebrania tej własności przestępcy itd. Proces sądowy zaczyna się od pytań odnoszących się do wiedzy: „Czy zaszło pogwałcenie własności? Kto to zrobił? Czy możemy zwrócić tę własność właścicielowi? Jeśli nie, co jest równoważną wartością, do której ma on prawo?”. Wymiar sprawiedliwości jest ograniczony do spraw wiedzy i zadośćuczynienia, nie ma nic wspólnego z karą i nie potrzebuje żadnego tak zwanego „ustawodawstwa”.

 

[Deleted member 427]

@Maciej Dudek

Stefan Blankertz sensownie argumentuje. Tosiabunio z kolei przytomnie zauważył, że obrona rzeczywiście może być dowolna, ale jak poniesie mnie fantazja, skutki mogą być dla mnie średnio fajne. Np. jeżeli ktoś porysuje mi lakier, a ja odrąbie mu rękę i nogę - agresor stanie się ofiarą, a ja agresorem i może być tak, że teraz to ja będę ścigany, napiętnowany i traktowany jak ten "zły".

Z tym że nadal nie wiem, skąd Rothbard wytrzasnął tę "dwukrotoność". Co on, minarchista jakiś?

 

[Alu]

Z zasady "oko za oko, ząb za ząb". Bo tak sobie wymyślił, że taka zasada jest właściwa.

To chyba nie jest dwa zęby za jeden, bo pierwszy ząb tylko przywraca stan sprzed agresji.
Czyli ktoś np. odkupuje UMYŚLNIE zniszczone auto, i płaci drugie tyle, i to jest ten ząb czyli odwet.

Zresztą nie wiem, może i tak jest właściwie w większości przypadków, ale wolałbym żeby to ustalał rynek a nie odgórnie prorocy doktryny. Może być tak, że w jakiejś przestępczej dzielnicy to nie wystarczy, albo jakieś cenne dobro może być stosunkowe łatwe do ukradzenia, że same oddanie dwukrotności to nie problem. Np. koniokradów się wieszało a nie żądało dwóch koni za jeden, bo np. mógł ukraść 10 koni a wpadał za 11 razem. W dodatku bez konia nie będziesz go mógł ścigać. A obecnie na koniu już daleko nie uciekniesz.

No ale zmiennych warunków doktrynerzy nie przewidują.

A może nie oko za oko, tylko ćwierć oka za oko jeśli ktoś kradnie z głodu? A jak okradł innego głodnego, to może jednak całe? A kto to ma ustalać jak nie ofiara? Jak źle ustali to będzie mieć najwyżej na pieńku z resztą społeczności. Jak będzie odrąbywał ręce za zrywanie jabłek, to będzie miał bardzo na pieńku - otoczą go murem, fosą i nie będą z nim współpracować. Psychol będzie odizolowany, nikt nie będzie zrywał jego jabłek i wszyscy będą szczęśliwi.

 

[tosiabunio]

Ta dwukrotność to propozycja, a na razie nikt czegoś lepszego nie zaproponował. Czytałem ciekawą propozycję, aby wysokość kary (krotność) był odwrotnie proporcjonalna od szansy na złapanie. Chodzi o to, aby zmniejszyć "opłacalność' przestępstw, które się trudno wykrywa. No ale pozostaje problem wyliczenia tego. A razy 2 to konkret.

 

[Alu]

Razy 10 to też konkret. I nie widzę powodu dla którego miałby obowiązywać jako jakaś globalna zasada libertarianizmu.

 

[tosiabunio]

Poczytaj może Rothbarda i Blocka w kwestii uzasadnienia i odnieś się do tego. Może jakoś uargumentujesz lepiej to razy 10. Bo na razie to jedynie opinia, coś jak napisanie o pogodzie (ładna dziś bardzo).

 

[Mad.lock]

@tosiabunio

Mam tylko dostęp do angielskiej wersji:

But we are still not finished with elaborating the extent of deprivation of rights involved in a crime. For A had not simply stolen $15,000 from B, which can be restored and an equivalent penalty imposed.
He had also put B into a state of fear and uncertainty, of uncertainty as to the extent that B's deprivation would go. But the penalty levied on A is fixed and certain in advance, thus putting A in far better shape than was his original victim. So that for proportionate punishment to be levied we would also have to add more than double so as to compensate the victim in some way for the uncertain and fearful aspects of his particular ordeal. What this extra compensation should be it is impossible to say exactly, but that does not absolve any rational system of punishment-including the one that would apply in the libertarian society-from the problem of working it out as best one can.

 

[tosiabunio]

Dodatkowo dochodzą koszty zatrzymania agresora, które także ponosi on, oprócz rekompensaty oraz kary. W przypadku przestępstw, które są trudniejsze do wykrycia, te koszty mogłyby być spore i także nosić znamiona uciążliwej kary. Inna sprawa, czy rynkowe agencje będę chciały parać się takimi trudnymi do wykrycia i kosztownymi akcjami.

 

[Trikster]

Kiedyś na ten temat sporo pisałem w swoim tekście. Cytat z fragmentu analizującego wysokość grzywny:

Ważką kwestią jest wysokość takiej grzywny. Randy Barnett, jako zwolennik pure restitution, twierdzi, że napastnik powinien oddać poszkodowanemu dokładnie tyle, ile zabrał ofierze (tj. oddać taką wartość prawa swojego w stopniu, w jakim naruszył on prawo ofiary). Dochodzą do tego jeszcze oczywiście koszty przeprowadzenia procesu, wynajmu agencji, pościgu. Bruce Benson z kolei uważa, że ofierze należy się nie tylko taka kwota, jaką proponuje Barnett. Proponuje on ustalanie wysokości grzywny na podstawie prawdopodobieństwa zakończonego sukcesem złapania przestępcy i procesu. "Przykładowo, grzywna za kradzież samochodu wyniosłaby wartość straty plus koszt pościgu, czasu sądu i innych powiązanych z rozwiązaniem sprawy podzielone przez prawdopodobieństwo uwieńczenia sprawy sukcesem. Jeśli połowa kradzieży samochodów zostaje rozwiązana, tę długą listę kosztów należy podzielić przez 0,5, czyli, w efekcie, pomnożyć przez 2. Grzywa wyniosłaby zatem podwójną wartość straty". Można to przedstawić w postaci wzoru: R= (H+S)/P, gdzie R - wysokość kary, H - wartość pieniężna straty, S - koszty pościgu, procesu etc., P - prawdopodobieństwo wykrycia. Jeszcze inną propozycję ma Murray Rothbard. Według niego czysta restytucja nie jest wystarczająca, żeby pokryć koszty poniesione przez ofiarę. Dlatego napastnik powinien oddać nie tylko wartość skradzioną (tj. wartość prawa ofiary), ale również uiścić ją podwójne, jako że ofiara ma uprawnienie do takiej samej części prawa napastnika, jaką ów jej pozbawił. Jednakże, na tym Rothbard nie poprzestaje: idzie dalej, twierdząc, że napaść wprowadziła ofiarę w stan niepewności i strachu. Z tego powodu, podwójna wartość jest niewystarczająca, żeby zaspokoić ofiarę. Zasada ta nazywana jest przez samego Rothbarda i jego uczniów, w szczególności Kinsellę, według mnie niezbyt słusznie (Rothbard proponuje bowiem two eyes for an eye), lex talionis ("oko za oko").

Rozważmy po kolei te pomysły i odpowiedzmy na pytanie, która z przedstawionych wyżej alternatyw będzie dawać najlepsze efekty. Koncepcja Barnetta w najmniejszym stopniu bierze pod uwagę zarówno funkcję ochronną prawa, jak i uprawnienia ofiary. Zasadna jest obiekcja Rothbarda, że zwykła strata przedmiotu zabranego (przy kradzieży) jest niewystarczającym detergentem, niezależnie czy weźmiemy pod uwagę prewencję indywidualną, czy ogólną. Nie ma zastosowania tutaj również zasada "let the punishment fit the crime", bowiem napastnik ponosi jedynie koszty, często nieduże, procesu, nie odpowiadając swoim majątkiem za popełnione przestępstwo. Może on ponadto uniknąć procesu, zawczasu oddając skradziony przedmiot, tak że nie starci nic, poza czasem, który mógłby i tak zostać wykorzystany nieefektywnie. W koncepcji tej to ofiara zawsze ponosi stratę - będąc pozbawioną innej możliwości dochodzenia sprawieliwości, musi ona poświęcać swój czas (który, na co wskazują szczególnie ekonomiści austriaccy, jest dobrem rzadkim), który prawdopodobnie zostałby spożytkowany w sposób bardziej efektywny. Idąc dalej: wynagrodzone powinno zostać ofierze również czekanie na odzyskanie tego, co straciła ("disutility of waiting"). Co więcej, poza czasem, traci ona, szczególnie w przypadku kradzieży, możliwość zainwestowania (skonsumowania) kapitału, który został jej odebrany. Jak podkreśla Nozick, czyn również nie zostaje potępiony moralnie; kara powinna nieść informację, że przestępstwo nie tylko było szkodliwe, ale także niemoralne. Argumenty te nie mają mocy przeciwko pozostałym dwu propozycjom. Przyjrzyjmy się najpierw pomysłowi Bensona. Na pierwszy rzut oka wydaje się on bardzo sensowny. Jednak, żeby ukazać jego słabość, rozważmy następujące sytuacje. Pierwsza z nich to kradzież samochodu o H - 10000, P - 90%; druga - stłuczenie szyby w samochodzie o H wynoszącym 120 przy P=3%. W obu przypadkach S jest takie samo i wynosi 100. Podstawmy to pod wzór R=(H+S)/P:

samochód: R=(10000+100)/90%

R=11222

szyba: R= (120+100)/3%

R=7333

Osobnym problemem jest kwestia definiowania. Przykładowo, kradzież samochodu marki BMW wyprodukowanego w 2004 roku z silnikiem dwulitrowym możemy przyporządkować do następujących zbiorów: a) kradzież, b) kradzież samochodu, c) kradzież BMW, d) kradzież samochodu wyprodukowanego w 2004 roku, e) kradzież samochodu z silnikiem dwulitrowym, f) kradzież samochodu marki BMW z silnikiem dwulitrowym itd. Jedynie od arbitralnej decyzji zależeć będzie wskaźnik prawdopodobieństwa, więc i wartość całej grzywny. Z tych powodów jestem skłonny propozycję tę odrzucić. Za to koncepcja Murraya Rothbarda cierpi z innego powodu: jest arbitralna. Skoro może być podwójna odpowiedzialność, to dlaczego nie potrójna? Dlaczego napastnik ma dodatkowo płacić ponad dwukrotną wartość wyrządzonej szkody? Argument strachu i niepewności jest, niestety, nietrafiony: każde zachowanie innej jednostki może powodować te uczucia, co nie będzie przecież oznaczać możności ubiegania się przez nią jakiegokolwiek zadośćuczynienia. Poza tym, odczucia są obiektywnie niemierzalne, nie da się również oszacować ich wartości. Niemożliwa jest więc odpowiedź na pytanie, do jakiej wysokości ponad dwukrotną wartość napastnik ma zapłacić (logiczną możliwością według tej teorii jest podnoszenie jej ad infinitum). Problemem jest tu więc aprioryzm Rothbarda i oparcie się przez niego na naturalnoprawnym podejściu (ofiara ma roszczenie do takiej samej części prawa napastnika, jaka została jej odebrana) mającym swój wyraz w libertariańskim aksjomacie samoposiadania.

Jak można zauważyć, żadna koncepcja zaproponowana powyżej jest nie do utrzymania z powodu licznych niedomagań. Trzeba jednak skonstatować, że idealnej teorii nie znajdzie się nigdy; zawsze będzie ona miała słabe strony, dlatego też najrozsądniejsze wydaje się zaproponowanie tutaj takiej teorii, która odznaczać się będzie jak najmniejszym stopniem arbitralności i wobec której nie będą aplikowalne przedstawione argumenty. Według mnie kryteria te spełnia uproszczona wersja Rothbardowskiej teorii, którą przedstawić można wzorem (z zachowaniem poprzednich jednostek): R=2H+S (choć, gwoli ścisłości, wzór powinien przyjąć postać: R=H+H+S, gdyż, zgodnie z wcześniej wspomnianym prawem, . Jej zalety kształtują się następująco:

1) "the punishment fits the crime" - napastnik ponosi nie tylko koszty procesu, ale również uiścić musi grzywnę w podwójnej wartości pozbawionego prawa;

2) zachowana jest funkcja odstraszająca kary, jako że możliwe koszty są dla statystycznego przestępcy znacznie przekraczają możliwy zysk;

3) wynagrodzone zostają ofierze: stracony czas oraz możliwość spożytkowania prawa;

4) przestępca zostaje potępiony moralnie dzięki wysokości kary przekraczającej wartość pozbawionego prawa;

5) unikamy kłopotliwych kwestii ustalania prawdopodobieństwa wykrycia i jego implikacji w przedstawianym przez Bensona wzorze oraz definiowania, jako że dla każdego prawa jego wartość ustalamy osobno;

6) zastosowane zostały jedynie obiektywne kryteria (wartość i koszty procesu).

Powodem, dla którego racjonalny wydaje się pomysł z podwójną wartością straty, jest trudność z ustaleniem wartości okresu czekania (czy, jak określa to, Samuel Edward Konkin III, preferencja czasowa), choć nie sądzę, żeby jej wyznacznikiem była rynkowa stopa procentowa (jako że nie każda grzywna będzie wyrażona w pieniądzu, a po drugie – rynkowa stopa procentowa czego?).

http://trikzter.blogspot.com/2011/03/pr ... ce-cz.html