Kto będzie budować drogi – praktyka

FatBantha

sprzedawca niszowych etosów
Członek Załogi
8 902
25 736
Imperator wkleił tylko linka, który pewnie niebawem wygaśnie, więc poprawię po nim i wrzucę tu całość artykułu:

2015-10-23 Prywatnie zarządzane drogi w Imperium Brytyjskim (XVII, XVIII i XIX wiek)
Przez trzy wieki system dróg międzymiastowych w Imperium Brytyjskim tworzony i prowadzony był przez prywatne, konkurujące między sobą przedsiębiorstwa.
brytyjskie-drogi.gif

Rozbudowa sieci brytyjskich płatnych, zarządzanych prywatnie dróg - tzw. turnpikes

Przedsiębiorstwa, tzw. turnpike trusts, zarządzały przede wszystkim głównymi drogami, łączącymi większe miasta bądź metropolie. W zamian za możliwość pobierania opłat na zarządzanych przez siebie drogach firmy te przez okres 21 lat były zobligowane do naprawy dróg i inwestycji w nie (z własnych środków).
londyn-szkocja.jpg

Great North Road była główną drogą między Londynem i Szkocją (grafika: Wikipedia (CC))

Powstanie pierwszej płatnej drogi zarządzanej przez taką firmę w Anglii datuje się na 1663 rok. Podczas szczytu swojej świetności, czyli w latach 30. XVIII, w samej tylko Anglii i Walii ponad 1 000 firm zarządzało 48 tys. km dróg (30 tys. mil) pobierając opłaty w prawie 8 tys. punktach.

Średnio pojedyncze przedsiębiorstwo było odpowiedzialne za kilkadziesiąt km drogi. Były jednak docinku dłuższe, jak drogi koło Exeter - 237 km.

Początkowo firmy te organizowały pobór opłat samodzielnie. Potem zaś zaczęły zlecać te prace na zewnątrz, w ramach aukcji najmowały wyspecjalizowanych w poborze pracowników.
toll-house.jpg

Zachowany do dziś budynek poboru opłat w Walii (grafika: Wikipedia (CC))

Na długich dystansach drogi były używane gównie przez pasażerskie i pocztowe konne dyliżansy. Na krótszych zaś do transportu towarów między obszarami wiejskimi i miejscowościami (targi).

W celu poprawy nawierzchni dróg ich zarządcy wynajmowali prywatnych inżynierów. Wypróbowywane technologie utorowały współczesnym sposobom budowy dróg. Przykładem takim jest np. makadam, czyli nawierzchnia drogowa złożona z dwóch uwałowanych warstw tłucznia o różnej ziarnistości na podłożu z piasku.
makadam.jpg

Budowa drogi z zastosowaniem makadamu w 1823 roku (grafika: Wikipedia (CC))

Lepsze technologie budowy dróg pozwalały na zwiększenie prędkości pojazdów, a co za tym idzie skrócenie czasu podróży (np. prędkość konnych dyliżansów pocztowych wzrosłą z 8-10 km/h do 15 km/h).

We wczesnym XIX wieku system płatnych dróg został "wyeksportowany" na inne tereny Imperium Brytyjskiego (Irlandia, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Indie, Południowa Afryka i Stany Zjednoczone).

Opisywany system dróg został zniszczony przez brytyjski rząd. Z czasem brytyjski parlament zaczął przestawać odnawiać pozwolenia na zarząd drogami turnpikes i zaczęły one przechodzić do władz lokalnych. W 1888 roku powstały urzędy w całym kraju, które były odpowiedzialna za utrzymanie dróg. Ostatnie pozwolenie dla firmy wygasło w 1895 roku. System drogowy zaczął być finansowany przez opodatkowanie wszystkich, tak jak to znamy dziś z Polski i UK.

Cały proces przyśpieszyła kolej, która pod względem prędkości biła transport konny. Przykładowo otwarcie linii kolejowej Londyn - Birmingham, czyli pomiędzy obecnie największymi miastami UK, niemal natychmiast spowodowało zmniejszenie się o połowę przychodów z Holyhead Road.

System płatnych dróg zarządzanych przez prywatne przedsiębiorstwa wciąż przebrzmiewa jeszcze w Wielkiej Brytanii. Główne autostrady i drogi biegną szlakami takich dróg. Przetrwało wiele kamieni milowych oraz budynków poboru opłat. Także w nazwach budynków (np. "Turnpike Cottage") i miejsc (droga Turnpike Lane dała nazwę stacji metra w północnym Londynie.
kamien-milowy.jpg

Zachowany kamień miliowy (grafika: Wikipedia (CC))
 

pawel-l

Ⓐ hultaj
1 912
7 920
Okazuje się, że także w Szwecji całkiem spor dróg jest prywatnych i naprawianych prywatnie:
Oryginał:
Why the U.S. Should Adopt the Nordic Approach to Private Roads

Tłumaczenie:
Wielu postrzega Stany Zjednoczone jako wolnorynkowe państwo kapitalistyczne, a kraje nordyckie, takie jak Szwecja i Finlandia, jako socjalistyczne z powodu ich rozległego systemu opieki społecznej. Jednak w Stanach Zjednoczonych większość dróg, autostrad i innej infrastruktury transportowej jest własnością publiczną i jest eksploatowana przez państwo. Tymczasem zdecydowana większość dróg w Szwecji i Finlandii jest obsługiwana przez sektor prywatny i utrzymywana przez lokalne społeczności. Badanie szwedzko-fińskiego publicznego i prywatnego modelu może dać nam wgląd w sposób, w jaki prywatne drogi mogą działać w Stanach Zjednoczonych.

Dwie trzecie dróg w Szwecji jest prywatnie utrzymywanych i zarządzanych przez lokalne prywatne stowarzyszenia drogowe (PRA). Te stowarzyszenia dróg składają się z właścicieli domów, którzy mieszkają wzdłuż prywatnych dróg. Szacuje się, że 140 000 kilometrów (około 87 000 mil) dróg należy do 60 000 PRA. Podczas gdy większość szwedzkich dróg prywatnych nie ma dużego natężenia ruchu, delegowanie dróg do sektora prywatnego pomaga rządowi ograniczyć koszty. Rząd współpracuje z właścicielami dróg i stowarzyszeniami w celu subsydiowania kosztów naprawy i konserwacji. Około 24 000 PRA otrzymuje dotacje rządowe.

Koszty utrzymania są podzielone między członków stowarzyszenia PRA, które nie akceptują dotacji rządowych, mogą zabronić też ruchu według własnego uznania. Stowarzyszenia, które otrzymują dotacje, muszą zezwolić wszystkim pojazdom na podróżowanie po drogach. Niezależnie jednak od tego, czy otrzymują fundusze, stowarzyszenia nie mogą zakazać koniom, rowerom i pieszym korzystania z dróg.

Prywatna własność PRA okazała się wydajną metodą prowadzenia dróg według szwedzkiego rządu. Analiza z 2001 r. na zlecenie rządu wykazała, że PRA mogą prowadzić swoje drogi za około połowę kosztów tego co zarządcy państwowi.

Finlandia stosuje podobny system. Wiele prywatnych dróg jest zarządzanych przez lokalne spółdzielnie. Finlandia ma 78 000 kilometrów (około 48 500 mil) dróg publicznych i 280 000 kilometrów (około 174 000 mil) dróg prywatnych. Z 5 milionów ludzi, którzy mieszkają w Finlandii, około 700 000 z nich mieszka w pobliżu prywatnej drogi. Podobnie jak szwedzkie PRA, fińskie spółdzielnie składają się z właścicieli domów, którzy mieszkają w pobliżu dróg prywatnych. Ci właściciele domów wspólnie utrzymują swoje lokalne drogi i są uprawnieni do otrzymywania dotacji od rządu federalnego na pokrycie części swoich wydatków.

Rząd fiński określa kwotę dotacji na podstawie natężenia ruchu drogowego i liczby obsługiwanych domów. Pod uwagę bierze się także położenie geograficzne i średni dochód obszaru. Zmiana w zarządzaniu drogami na społeczność zapewnia, że drogi są regularnie pielęgnowane. Stwarza to bardziej efektywny i demokratyczny system utrzymania dróg, ponieważ członkowie społeczności, w przeciwieństwie do urzędników rządowych z daleka, są wyraźnie świadomi potrzeb swoich dróg.

Sektor prywatny może być zaangażowany w świadczenie usług transportowych za pomocą kilku różnych podejść. W zależności od wielkości populacji niektóre metody mogą dawać korzystniejsze wyniki niż inne. Na przykład płatne drogi obsługiwane przez prywatne firmy, jak w przypadku Dulles Greenway w Północnej Wirginii, są lepsze niż lokalne stowarzyszenia złożone z mieszkańców gminy z powodu dużego natężenia ruchu kołowego.

Z drugiej strony słabo zaludnione regiony Stanów Zjednoczonych mogą czerpać ogromne korzyści z wdrożenia szwedzkiego modelu prywatyzacji i utworzenia lokalnych prywatnych stowarzyszeń drogowych. Rząd mógłby pomóc w dotowaniu kosztów operacyjnych, aby uniknąć nakładania opłat za przejazd na osoby z zewnątrz, które korzystają z dróg. Może to również obniżyć koszty operacyjne i poprawić jakość dróg wiejskich, które często są zaniedbywane z powodu braku funduszy państwowych i federalnych.

Różne modele partnerstw publiczno-prywatnych powinny być wdrażane, aby określić, co najlepiej sprawdza się w różnych miastach i miejscowościach.

A tu jeszcze o nowej, pierwszej prywatnej i płatnej drodze na Florydzie:
https://devoelmoorecenter.com/2018/...e-study-of-tallahassees-orchard-pond-parkway/
 
Do góry Bottom