Zarobki w Polsce w XV wieku w porównaniu do wieku XXI

D

Deleted member 427

Guest
Nie wiem, czy coś takiego można w ogóle ze sobą porównywać, ale wklejam jako ciekawostkę. Zaczyna się się tak:

W XVI wieku robotnik budowlany w Warszawie mógł ze swojej pensji samodzielnie utrzymać trzyosobową rodzinę. Dziś przeciętne zarobki takiego pracownika wystarczają na pokrycie zaledwie 80 procent minimum socjalnego dla dwojga rodziców z jednym dzieckiem.

W XV wieku, tak samo, jak i dziś, specjaliści zarabiali zdecydowanie więcej niż pracownicy bez kwalifikacji. Stawka dzienna wynagrodzenia robotnika na budowie w XV wieku w Krakowie wynosiła 2,42 grama srebra. Zarobki rzemieślnika dochodziły wtedy prawie do 4 gramów srebra dziennie. Ogólnie płace rzemieślników były w ciągu 500 lat przeciętnie dwa razy wyższe od zarobków robotników niewykwalifikowanych.

Wykres 1. Zarobki rzemieślników w stosunku do zarobków robotników
niewykwalifikowanych pracujących na budowach w Krakowie w latach 1421-1910

zdjecie.php

Według danych GUS ilość srebra, jaką zgromadził robotnik w przeciągu miesiąca wystarczała na pokrycie 115% kosztów utrzymania. Oznacza to, że robotnikowi pensja wystarczała, z niewielkim naddatkiem, na pokrycie bieżących potrzeb trzyosobowej rodziny. Sytuacja rzemieślnika pracującego na budowie była zdecydowanie lepsza. Relacja jego płacy do kosztów życia wynosiła wtedy 1,89.

Na zachodzie Europy sytuacja wyglądała nieco lepiej. Piętnastowieczny robotnik w Londynie zarabiał 4,17 grama srebra, a w Paryżu 3,89 grama. Nauka rzemiosła podnosiła to wynagrodzenie do – odpowiednio – 6,5 i niespełna 6 gramów.


Obecnie zarobki w Warszawie są przeciętnie niemal o połowę wyższe od pensji w całym kraju. W 2013 roku medianawynagrodzenia całkowitego brutto w stolicy wyniosła 6 000 PLN, podczas gdy mediana płac dla Polski to 4 050 PLN – wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak w 2013 roku.

Choć przeniesienie dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy formalnie nastąpiło w 1596 roku, już od połowy XVI stulecia przejmowała ona część stołecznych funkcji.

W Warszawie odbywały się elekcje królewskie, sejmy walne koronne, swoją rezydencję miał w niej król Zygmunt III Waza. Widać to także w analizie wynagrodzeń w poprzedniej i obecnej stolicy Polski. Wzrost pensji rzemieślników w Warszawie, wraz z obniżkami płac w Krakowie, spowodował, że już w pierwszej dekadzie siedemnastego wieku w nowej stolicy rzemieślnik mógł zarobić więcej niż w starej. Wprawdzie wraz z potopem szwedzkim (rok 1655) koniunktura się załamała, jednak od pokoju w Oliwie warszawskie pensje znów konsekwentnie rosły – aż do represji rosyjskich po 1863 roku. Po Powstaniu Styczniowym konfiskaty majątków i celowa marginalizacja gospodarcza Warszawy spowodowały stagnację gospodarczą, której nie doświadczył w tym stopniu znajdujący się pod zaborem austriackim Kraków.

Wykres 2. Pensje rzemieślników pracujących na budowach w Krakowie i Warszawie
w latach 1421-1910 (płaca dzienna w gramach srebra)

zdjecie.php

Pensje warszawskich rzemieślników odbiły mocno w górę w latach 80. XIX wieku za prezydentury Sokratesa Starynkiewicza – wraz z boomem gospodarczym i budowlanym w stolicy.

Stolica jest nie tylko miejscem, w którym najwyższe zwykle są zarobki. To samo dotyczy też cen. W relacji płac do kosztów utrzymania nadal jednak praca w Warszawie – nawet pod obcą władzą – była bardziej opłacalna niż w Krakowie.

Na poniższym wykresie zestawiono stosunek przeciętnych zarobków rzemieślników budowlanych do kosztów utrzymania podstawowego trzyosobowej rodziny.

Wykres 3. Pensje rzemieślników pracujących na budowach w Krakowie i Warszawie
w relacji do kosztów utrzymania trzyosobowej rodziny w latach 1421-1910

zdjecie.php

Lepsze życie w Warszawie mieli także robotnicy, o ile tylko znaleźli stałe zatrudnienie. Przez większość czasu – a począwszy od drugiej dekady dziewiętnastego wieku już stale – robotnik budowlany w Warszawie mógł ze swojej pensji utrzymać trzyosobową rodzinę. Tymczasem w Krakowie stosunek przeciętnej robotniczej pensji do średnich kosztów utrzymania takiej rodziny aż do końca XIX wieku utrzymywał się poniżej 1. Oznacza to, że płaca głowy rodziny. nie wystarczała w stolicy Małopolski na podstawowe wydatki.

Wykres 4. Pensje robotników pracujących na budowach w Krakowie i Warszawie
w relacji do kosztów utrzymania trzyosobowej rodziny w latach 1421-1910

zdjecie.php

Dla porównania: obecnie mediana pensji robotników budowlanych w Warszawie wynosi, według Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, 3 091 PLN. Po odliczeniu składek ZUS i podatku dochodowego, kwota netto wynosi 2 220 PLN. Z kolei minimum socjalne za grudzień 2013 roku dla trzyosobowej rodziny zamyka się w kwocie 2 782 PLN. To znaczy, że współczynnik zarobków do kosztów utrzymania wyniósłby obecnie 80%, czyli mniej więcej tyle, co w roku 1700 lub w latach 20. dziewiętnastego wieku.

(...)

Tekst jest oczywiście dłuższy: http://wynagrodzenia.pl/artykul.php/n.1029/email.268101/wpis.2993
 
Do góry Bottom