L
lebiediew
Guest
Wielu myślicieli wolnościowych próbowało odpowiedzieć na pytanie, dlaczego intelektualiści (ci, którzy produkują i rozprowadzają idee, ideologie czy dyskursy) są tak niechętni wolnemu rynkowi i kapitalizmowi. Możliwych odpowiedzi jest wiele:
-wyjaśnienie socjobiologiczne i podobne wyjaśnienia antropologiczne (np. zazdrość/unikanie zazdrości jako główne motory działania - Schoeck),
-brak wiedzy – ekonomiczny analfabetyzm, oddzielenie od rynku,
-zawiść względem tych, którym lepiej się udało (Mises),
-zakorzeniona w naszej kulturze pogarda do moneymaking (Mises) – pytanie skąd się wzięła?,
-nadprodukcja intelektualistów, którzy polują na posady państwowe (Schumpeter),
-zły wpływ pozytywizmu – kontrola, eksperci, badania, eksperymenty itp. (Levy),
-przekładanie mechanizmów z science – kontrola nad przyrodą => kontrola nad społeczeństwem (Hayek),
-wzmocnienie ego – w socjalizmie intelektualiści grają kluczową rolę, w kapitalizmie mają niewiele do zrobienia (wizja ograniczona vs wizja namaszczonych – Sowell),
-mechanizm państwowego finansowania nauki w dłuższym trwaniu skrzywia paradygmaty nauk, by były propaństwowe,
-bezpośrednie przekupstwo ze strony rządzących/podlizywanie się władzy (Rothbard?),
- system szkolnictwa sprawia, że przyszli intelektualiści niejako podświadomie cenią wyżej zorganizowane i zaplanowane działania systemowe niż działania rynkowe (te pierwsze - czego nauczyli się w szkole - zapewniają im wysoką pozycję społeczną - dotyczy to szczególnie intelektualistów sprawnych werbalnie, te drugie nie dają im szczególnej przewagi) (wyjaśnienie Nozicka).
Część z tych odpowiedzi jest równocześnie odpowiedziami na pytanie – dlaczego zwykli ludzie są przeciw kapitalizmowi – w tym ujęciu intelektualiści nie różnią się wiele od przeciętnego obywatela. Ale takie wyjaśnienia są niesatysfakcjonujące, gdyż niejako z definicji intelektualista winien być tym, który sięga głębiej, pod powierzchnię pierwotnych impulsów czy narzucających się oczywistości.
Które z tych wyjaśnień wydaje się szczególnie przekonywające w odniesieniu do intelektualistów właśnie? Jeśli działa tu mechanizm przekupstwa ze strony władzy - jak dokładnie jest on realizowany?
-wyjaśnienie socjobiologiczne i podobne wyjaśnienia antropologiczne (np. zazdrość/unikanie zazdrości jako główne motory działania - Schoeck),
-brak wiedzy – ekonomiczny analfabetyzm, oddzielenie od rynku,
-zawiść względem tych, którym lepiej się udało (Mises),
-zakorzeniona w naszej kulturze pogarda do moneymaking (Mises) – pytanie skąd się wzięła?,
-nadprodukcja intelektualistów, którzy polują na posady państwowe (Schumpeter),
-zły wpływ pozytywizmu – kontrola, eksperci, badania, eksperymenty itp. (Levy),
-przekładanie mechanizmów z science – kontrola nad przyrodą => kontrola nad społeczeństwem (Hayek),
-wzmocnienie ego – w socjalizmie intelektualiści grają kluczową rolę, w kapitalizmie mają niewiele do zrobienia (wizja ograniczona vs wizja namaszczonych – Sowell),
-mechanizm państwowego finansowania nauki w dłuższym trwaniu skrzywia paradygmaty nauk, by były propaństwowe,
-bezpośrednie przekupstwo ze strony rządzących/podlizywanie się władzy (Rothbard?),
- system szkolnictwa sprawia, że przyszli intelektualiści niejako podświadomie cenią wyżej zorganizowane i zaplanowane działania systemowe niż działania rynkowe (te pierwsze - czego nauczyli się w szkole - zapewniają im wysoką pozycję społeczną - dotyczy to szczególnie intelektualistów sprawnych werbalnie, te drugie nie dają im szczególnej przewagi) (wyjaśnienie Nozicka).
Część z tych odpowiedzi jest równocześnie odpowiedziami na pytanie – dlaczego zwykli ludzie są przeciw kapitalizmowi – w tym ujęciu intelektualiści nie różnią się wiele od przeciętnego obywatela. Ale takie wyjaśnienia są niesatysfakcjonujące, gdyż niejako z definicji intelektualista winien być tym, który sięga głębiej, pod powierzchnię pierwotnych impulsów czy narzucających się oczywistości.
Które z tych wyjaśnień wydaje się szczególnie przekonywające w odniesieniu do intelektualistów właśnie? Jeśli działa tu mechanizm przekupstwa ze strony władzy - jak dokładnie jest on realizowany?